Wiele osób nie decyduje się na sporządzenie testamentu, ponieważ nie chce dopuszczać do siebie myśli o swojej śmiertelności. Choć to zupełnie zrozumiałe, to może w przyszłości powodować liczne problemy – zwłaszcza, jeśli rodzina liczy wielu członków chętnych do odziedziczenia części spadku. Czym się różni dziedziczenie ustawowe od testamentowego?
Dziedziczenie testamentowe – zgodne z wolą testatora
Polskie prawo pozwala poprzez testament wyrazić wolę, do kogo ma trafić majątek po śmierci autora testamentu. Spadkobiercą może być dosłownie każdy – małżonek, członek najbliższej rodziny, dalszy krewny, przyjaciel, współpracownik, a nawet organizacja charytatywna. W testamencie można określić, jaka część majątku (procentowo lub podając konkretne kwoty bądź składniki majątku) ma w spadku przypaść poszczególnym osobom. Ostatnią wolę sporządzić można własnoręcznie, notarialnie, urzędowo albo w sposób szczególny, jeśli zajdą ściśle określone okoliczności (np. testament ustny lub wojskowy). Testator może zażyczyć sobie również, by konkretną osobę wykluczyć z dziedziczenia oraz zdecydować, w jakich udziałach spadkobiercy odziedziczą jego majątek. Z punktu widzenia formalności, z jakimi spadkobiercy będą musieli się zmierzyć po śmierci testatora, najlepiej, gdyby dokument miał postać notarialną – jeszcze za życia testatora notariusz zadba o to, by dokument spełniał wszystkie wymogi formalne i nie pozostawiał wątpliwości w trakcie jego otwarcia. Procedura otwarcia spadku wówczas przebiega dość sprawnie.
Dziedziczenie ustawowe – zgodne z przepisową linią sukcesji
Kodeks cywilny, rzecz jasna, przewiduje sytuację, w której nie powstał testament, okazał się on nieważny, powołani spadkobiercy odrzucili spadek albo w testamencie wymieniono jedynie część majątku. Wówczas do dziedziczenia mają prawo kolejno: dzieci, małżonek, rodzice, rodzeństwo, wnuki i członkowie dalszej rodziny. Natomiast jeśli osoba pozostawiająca po sobie majątek nie miała żadnej rodziny, wówczas dobytek jej życia zostaje przekazany na rzecz gminy, na terenie której ostatnio zamieszkiwała ta osoba. Ponieważ osób uprawnionych do dziedziczenia ustawowego może być bardzo dużo w przypadku dużych rodzin, takie postępowania mogą ciągnąć się nawet latami – zwłaszcza jeśli krewni nie mogą dojść ze sobą do porozumienia.
Różnic pomiędzy dziedziczeniem ustawowym a testamentowym jest mnóstwo, jednak w obu przypadkach spadkobierca może spadek odrzucić w ściśle określonym terminie. Aby mimo wszystko oszczędzić bliskim kłopotu w przyszłości, warto zdecydować się na sporządzenie testamentu, który wyraźnie będzie opisywał, komu przypadnie udział w spadku. Aby poznać odpowiedzi na bardziej szczegółowe pytania, zapraszam do kontaktu z moją kancelarią w Warszawie. Jako adwokat zajmujący się sprawami cywilnymi pomogę Państwu przygotować testament albo przejść przez postępowanie związane z dziedziczeniem ustawowym.