Zgodnie z przepisami zeznania świadka w postępowaniu stanowią tak samo ważny dowód w sprawie, jak przedstawione dowody rzeczowe. Tym samym świadek zobowiązany jest do tego, by opowiedzieć wyłącznie prawdziwą wersję zdarzeń, niczego nie zatajając. W przeciwnym wypadku grozi mu odpowiedzialność karna. W jakich okolicznościach składanie fałszywych zeznań nie wiąże się z wymierzeniem kary? Co grozi za ukrywanie prawdy przed sądem?
Kiedy za składanie fałszywych zeznań grozi odpowiedzialność karna?
Na podstawie treści art. 233 Kodeksu karnego do odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań pociąga się kilka grup świadków:
- świadek składający zeznania mające stanowić dowód w postępowaniu zeznaje nieprawdę albo zataja prawdę – w tym przypadku podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8,
- świadek składający fałszywe zeznanie w obawie przed odpowiedzialnością karną, jaka grozi jemu samemu lub członkom jego rodziny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5,
- biegły rzeczoznawcza, tłumacz itp., który wobec sądu przedstawia fałszywą opinię/tłumaczenie, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10,
- biegły rzeczoznawca, tłumacz itp., który działając nieumyślnie dopuścił się złożenia fałszywego zeznania, narażając na istotną szkodę interes publiczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Istotnym kryterium podlegania wspomnianej karze jest to, że osoba przyjmująca zeznania musi działać w zakresie swoich uprawnień i poinformować świadka, że za składanie fałszywych zeznań grozi odpowiedzialność karna.
W jakich przypadkach zeznający nie zostanie ukarany za składanie fałszywych zeznań?
Jeszcze do niedawna odpowiedzialność karna za składanie fałszywych zeznań nie groziła tym świadkom, którzy zeznawali nieprawdę w obawie o odpowiedzialność grożącą im samym lub ich najbliższym, a uzasadnieniem było realizowanie prawa do obrony. Obecnie nie są to okoliczności zwalniające z odpowiedzialności. Kary uniknie jednak ten świadek zeznający nieprawdę albo ukrywający prawdę, który nie został poinformowany o tym, że ma prawo odmówić składania zeznań albo odpowiedzi na pytanie.
Nadzwyczajne złagodzenie kary
W dwóch przypadkach sąd może zadecydować o złagodzeniu kary albo o całkowitym odstąpieniu do jej wymierzenia:
- jeśli fałszywe zeznanie, tłumaczenie, opinia itp. nie miały wpływu na rozstrzygnięcie sprawy i dotyczyły okoliczności bez istotnego związku ze sprawą,
- jeśli świadek po złożeniu fałszywego zeznania, ale jeszcze przed rozstrzygnięciem sprawy, dobrowolnie sprostuje zeznanie.
W przypadku grożącej odpowiedzialności karnej warto skonsultować się z adwokatem specjalizującym się w prawie karnym, aby poznać wszystkie możliwości działania. Zapraszam do mojej kancelarii adwokackiej w Warszawie, gdzie zapoznam się ze szczegółami sprawy.