Sytuacja, w której po upływie oznaczonego terminu dochodzenie roszczenia staje się niemożliwe to właśnie okres przedawnienia. W polskim prawodawstwie ogólne regulacje dotyczące tego zagadnienia znajdują się w kodeksie cywilnym, a główną zasadą ustaloną przez ustawodawcę jest możliwość przedawniania się wyłącznie roszczeń o charakterze majątkowym. Według zawartych w kodeksie cywilnym ustaleń ogólny termin przedawnienia wynosi odpowiednio:
-
6 lat dla roszczeń majątkowych,
-
3 lata dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Powyższe terminy stanowią jedynie ogólną zasadę, ponieważ zagłębiając się w dalsze artykuły kodeksu cywilnego, znajdziemy cały szereg skrupulatnie określonych terminów przedawnienia dla konkretnych roszczeń.
-
6-miesięczny okres przedawnienia roszczeń jest najkrótszym czasem, jaki został przewidziany przez kodeks cywilny, a stosuje się go w przypadku przedawnienia m.in. roszczenia pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki (art. 722 kc).
-
Roczny termin odnosi się z kolei do roszczeń z tytułu umowy przewozu, spedycji, najmu lub użyczenia, a także, chociażby do roszczeń z tytułu rękojmi za wady prawne lub fizyczne rzeczy sprzedanej.
-
2-letni okres przedawnienia ma zastosowanie w przypadku roszczeń wynikających z umowy o dzieło, zlecenia oraz umowy rachunku bankowego (oprócz roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych). Dodatkowo przysługuje też z tytułu usług telekomunikacyjnych i mandatów za jazdę bez biletu.
-
Termin przedawnienia roszczeń wynoszący 3 lata obowiązuje wobec należności z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej oraz płatności okresowej, a także w szeregu innych przypadków. Odnosi się on m.in. do roszczeń z tytułu umowy ubezpieczeniowej oraz kredytu lub pożyczki, roszczeń ze stosunku pracy czy też z tytułu rękojmi za wady fizyczne (budynku).
-
4-letni termin przedawnienia stosuje się w sytuacji roszczeń z tytułu eksportu na mocy Konwencji Nowojorskiej, chyba że strony przy zawieraniu umowy wyłączą stosowanie tychże postanowień. Wtedy termin wynosić będzie 2 lata.
-
Pięcioletni okres ma zastosowanie w zakresie roszczeń z tytułu zobowiązań podatkowych (jeżeli powstały z mocy prawa), zapisu w testamencie, a także składek na ubezpieczenia (emerytalne, chorobowe, wypadkowe i rentowe).
-
6-letni okres przedawnienia obejmuje roszczenia stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu lub innej instytucji do tego powołanej.
-
Najdłuższy, bo aż 20-letni termin przedawnienia dotyczy szkód wynikających ze zbrodni lub występku oraz wypadków – komunikacyjnych i podczas pracy, w których została orzeczona odpowiedzialność sprawcy w postępowaniu karnym bądź też z powództwa cywilnego.